«بریکس»، کلوب دولت‌های نوظهور که در حال تبدیل شدن به قطبی چندجانبه مقابل قدرت رو به افول غرب است، می‌رود تا وزنه‌ای در مناسبات بین‌المللی باشد. امسال چهاردهمین نشست کشورهای عضو بریکس، شاهد حضور رئیس‌جمهور ایران بود، جایی که سید ابراهیم رئیسی در آن سخنرانی و اعلام کرد آماده است به «شریکی قابل اتکا جهت اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی» تبدیل شود. رئیس‌جمهور روسیه هم از ابتکار بریکس برای ایجاد سبد ارزی ذخیره بین المللی صحبت کرده است، ارزی که معنای تلویحی آن صف آرایی مقابل دلار است.
روز به روز، ترتیبات رو به نهادینه شدن جهانی مقابل نقطه ثقل قدرت بین‌المللی، یعنی غرب، روبه افزایش است. سازمان همکاری شانگ‌های یکی از این ترتیبات است، جایی که ایران رسماً به عضویت آن درآمده و حالا باید فرایند الحاق به آن را طی کند. بریکس (BRICS) متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است که از سال ۲۰۰۹ اجلاس‌های سالانه رسمی تشکیل می‌دهد و می‌رود تا به قطبی مقابل ترتیبات غربی تبدیل شود. سال قبل، هند میزبان سیزدهمین نشست سران بریکس بود و حالا چینی‌ها در حالی میزبان آن هستند که مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو بریکس از ۹۶۶۲ میلیارد دلار سال ۲۰۰۹ به ۲۰۶۴۶ میلیارد دلار کنونی رسیده و به تدریج سهم آن‌ها از اقتصاد دنیا به نزدیک ۲۵ درصد رسیده است. این یعنی اینکه، بریکس در حال تبدیل شدن به یک نقطه ثقل است.

حضور ایران در «بریکس پلاس»
ایران عضو بریکس نیست، ولی امسال در کشاکش تنش‌ها بین روسیه با غرب از یک طرف و کشمکش چینی‌ها با امریکا در شرق دور، در چارچوب ترتیباتی که نام بریکس پلاس روی آن گذاشته شده، به آن دعوت شد. وانگ‌یی، وزیر خارجه چین روز پنج شنبه دوم تیر ماه در گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه از حضور رئیسی در نشست بریکس استقبال کرد و گفت که هدف این گفتگوها توجه به بازارهای نوظهور و همبستگی اقتصادی کشورهای درحال توسعه است. وزیر خارجه گریزی هم به مذاکرات هسته‌ای زد و ابراز امیدواری کرد مسیر دیپلماسی و گفتگو به حصول توافق در مذاکرات وین منجر شود. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور عصر دیروز در سخنرانی مجازی برای اعضای بریکس گفت: «ایران به عنوان کشوری با تاریخی پربار از حضور فعال در ابتکارات بین‌المللی، آمادگی دارد ظرفیت‌های خود را برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک گذاشته و به شریکی قابل اتکا جهت اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل شود. جمهوری اسلامی ایران، آمادگی دارد همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود را، از جمله ذخایر کم‌نظیر انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروت استثنایی نیروی انسانی آموزش‌دیده و نیز دستاوردهای علمی چشمگیر، برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک بگذارد و این موقعیت کم‌نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می‌تواند ایران را به شریکی پایدار و قابل اتکا برای اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل کند.» به گفته رئیسی، بریکس به عنوان نهادی پیشرو و متشکل از اقتصادهای بزرگ نوظهور توانسته است با ارائه الگوها و ابتکارات مناسب، روندهای جدیدی را در جهان شکل دهد.

گسترش بریکس به عنوان موتور محرک رشد جهانی
هرچند بریکس فعلاً پنج عضو بیشتر ندارد، ولی اعضای بریکس در حال تعبیه مکانیسم‌هایی برای مشارکت کشورهای دیگر برای گسترش سطح فراگیری آن هستند. دولت چین گفته که برای اولین بار، بریکس روند توسعه را آغاز می‌کند تا اعضای جدید کشورهای در حال توسعه را شامل شود. به گفته وزارت خارجه چین، پکن به طور فعال گسترش بریکس را ترویج خواهد کرد و از شرکای جهانی بیشتری برای پیوستن به این گروه استقبال خواهد کرد. به گفته وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین، پکن روی طرف‌های بریکس کار خواهد کرد تا به بحث‌های عمیق در مورد گسترش بریکس ادامه دهد و استانداردها و رویه‌های آن را بر اساس اجماع تعیین کند. ما مشتاقانه منتظر هستیم تا شرکای همفکر بیشتری به خانواده بزرگ بریکس بپیوندند.
‌رئیس‌جمهور روسیه نیز در سخنانی در اجلاس بریکس، اعلام کرد که برای تقویت جایگاه بریکس در عرصه جهانی تلاش خواهد کرد. پوتین همچنین یادآور شد اقتصاد کشورهای عضو بریکس درصدد ایجاد یک ارز ذخیره بین المللی با استفاده از سبد ارزهای خود هستند. پوتین گفته که سیستم پیام‌رسانی مالی روسیه به روی ارتباط با بانک‌های کشورهای عضو بریکس باز است. همچنین سیستم پرداخت روسیه نیز رو به گسترش است. ولادیمیر پوتین روز پنج شنبه از سران گروه بریکس درخواست کرد علیه «اقدامات خودخواهانه» غرب همکاری کنند، موضوعی که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در سخنانش نشان داد با روس‌ها در این زمینه هم آوایی دارد. «شی» در مراسم افتتاحیه مجمع تجاری «بریکس» از طریق ویدیویی گفت: «بحران اوکراین زنگ خطری را برای جهان به صدا درمی‌آورد. حقایق بار دیگر ثابت کرد که تحریم‌ها یک شمشیر دولبه است.» رئیس‌جمهور چین، از امریکا و اتحادیه اروپا به دلیل اعمال تحریم‌ها علیه روسیه در پی تحولات اوکراین انتقاد کرد و گفت اعمال محدودیت‌های عمدی، به مردم در سراسر جهان آسیب می‌رساند. روزنامه چاینادیلی، دیروز نوشت: چهاردهمین اجلاس سران بریکس با موضوع «تقویت مشارکت بریکس با کیفیت بالا، آغازگر عصر جدید برای توسعه جهانی» فرصتی ایده آل برای اعضای بریکس خواهد بود. به نوشته چاینادیلی، بریکس، متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، نزدیک به ۴۲ درصد از جمعیت جهان، ۲۶ درصد از سطح زمین و ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهدو به عنوان نمایندگان اقتصادهای نوظهور، اعضای بریکس به عنوان موتور محرکه اقتصاد جهانی بوده و به رشد جهانی کمک زیادی کرده‌اند.

منبع: روزنامه جوان